maandag 16 mei 2016

Max Havelaar - Verwerkingsopracht

Max Havelaar representatief voor de Romantiek?

Eén van de bekendste Nederlandse, literaire werken is Max Havelaar, geschreven door Multatuli (pseudoniem voor Eduard Douwes Dekker).

Max Havelaar van Multatuli is representatief voor de Romantische literatuur om verschillende redenen.

De romantiek is een literaire stroming die ontstond als reactie op de Verlichting. Als reactie op het eeuwige verstand en de rede kwamen emoties, verbeelding en intuïtie nu centraal te staan. De wetenschap en de objectiviteit, die in de Verlichting nog zo belangrijk waren, worden nu als  koel en onverschillig ervaren. Er is veel aandacht voor natuur en ook komen er vaak mysterieuze en mystieke thema’s in voor. Vriendschap en liefde (gevoel) zijn het allerbelangrijkste en in de boeken is er veel aandacht voor het beschrijven van de karakters van de personages.
Ook de natuur speelt een belangrijke rol: hele bladzijdes vol lange beschrijvingen van de Indonesische velden, wegen, huisjes, etc

Een belangrijk kenmerk uit de romantiek is de aandacht voor het gevoel. In Max Havelaar komt dit sterk terug. De gevoelens en meningen van de personages worden langdradig beschreven, zelfs zo lang dat de lezer deze kan beschouwen als 'langdradig' en 'saai'. 

De Romantiek gaat uit van het verstand en niet van de ratio. Batavus Droogstoppel handelt volgens zijn ratio terwijl in de verhalen van Max Havelaar veel meer vanuit het gevoel gehandeld wordt.

Een ander kenmerk van de romantiek is dat er in romantische teksten verschillende genres en verhaallijnen te vinden zijn. Ook in Max Havelaar is dit het geval. In het boek zijn drie verschillende vertellers, met elk een eigen verhaallijn: Batavus Droogstoppel, een koffiehandelaar in Amsterdam; Max Havelaar, assistent-resident van het Indonesische gebied Lebak; en Multatuli zelf (dit is echt niet een echte verhaallijn, aan het einde van het boek kom je te weten hoe hij over de kolonisatie denkt.

Ook zie je in veel Romantische boeken het tegengaan van politieke onderdrukking. Het belangrijkste thema uit het boek is de onderdrukking van de Indonesische bevolking door de Nederlandse regering in Nederlands-Indië. Max Havelaar is hier fel tegen en wil daar verandering in brengen.
Dekker staat bekend als een fel criticus. Onder andere daardoor schrijft hij onder een pseudoniem: Multatuli; ''ik heb veel gedragen''. Gedurende het hele boek wordt de ellende en leed van de Indische bevolking duidelijk. Op het laatst richt de schrijver zich tot Willem II. Zo hoopt hij het grootst mogelijke resultaat te behalen.

Een laatste kenmerk van de Romantiek is 'vluchtgedrag' . Echter vlucht Max Havelaar niet voor de problemen wanneer hij assistent-resident is. Hij is bereid het hoognodige te doen om de situatie te verbeteren. 
Er valt wat dit betreft dus te twisten of Max Havelaar van Multatuli een boek uit de Romantiek is. In mijn ogen is zoiets nooit zwart op wit. Ik beschouw het boek als een boek uit de Romantiek met een realistisch tintje.

Omdat er veel aandacht is voor het gevoel, er verschillende verhaallijnen en genres in één boek zijn en er veel kritiek is op politieke onderdrukking is 'Max Havelaar' van Multatuli dus zeker representatief voor de Romantische literatuur.

zondag 8 mei 2016

Een reis door het Aapenland - verwerkingsopdracht

Reize door het Aapenland - J.A. Schasz

Een reis door Aapenland beschouw ik als representatief voor de Verlichting. Deze stelling zal ik hieronder beargumenteren.

De Verlichting vond plaats in de 18e eeuw. Mensen gingen steeds meer zelf nadenken en gebruik maken van hun ratio. Ze namen niet zomaar meer aan wat de Kerk hun vertelde en leverde daar zelfs kritiek op: zo ontstond de reformatie/Hervorming.
Men ging dus zélf nadenken en onderzoeken. De wereld werd steeds beter onderzocht en daardoor verloren hogere machten zoals geestelijken en adel veel macht.
Ook kwam tijdens de Verlichting de Franse Revolutie op gang. Deze streven voor Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap.

Ten eerste beschouw ik een reis door Aapenland als representatief voor de verlichting omdat het een imaginair reisverhaal is. Zo'n soort reisverhaal is typerend voor de Verlichting. De hoofdpersoon vlucht in zijn fantasie naar een (niet) bestaand land of situatie en maakt daar allerlei (onwerkelijke) dingen mee. Ook bevatte het vaak een boodschap. Een reis door Aapenland is te zien als (politiek gericht) satire, ook als is het onduidelijk wie de schrijver in het boek hekelt. De schrijver (Gerrit Paape, pseudoniem: J.A. Schasz) was patriot, zijn verhaal zou zich dus tegen de prinsgezinden kunnen keren, of tegen de radicale patriotten óf tegen de gehele samenleving.

Zoals hierboven al gelezen was de Verlichting een tijd van rationeel denken, zélf nadenken. In het eerste hoofdstuk zit de hoofdpersoon met zichzelf in de knoop wanneer zijn vrouw, zijn paard, zijn hond en zijn dienstmeisje in het water liggen. Hij weet niet wie hij moet redden en bedenkt bij iedereen een voor- en een nadeel als hij diegene redt. Daarom heeft het eerste hoofdstuk de naam ''door lang delibereren, alles verloren'', de hoofdpersoon denkt zo lang na dat iedereen verdrinkt.
Het rationeel denken komt nogmaals terug bij de discussie over het wel of niet afhakken van de staart bij de aap. Eerst wordt er naar de mens gekeken om echt te kunnen vaststellen dat de mens geen staart heeft. Eerst zien en dan geloven.

De Franse Revolutie is terug te vinden in dit verhaal. In het verhaal strijden de personages voor vrijheid. Iedereen is genummerd en alleen de eerste paar getallen zijn belangrijk. Het verschil in staartlengte is ook iets wat gelijkheid tegengaat, daarom wil een bepaalde groep deze bij elke aap afhakken zodat ze allemaal gelijken van elkaar zijn wat betreft uiterlijk.
Ook de apinnen (vrouwelijke) apen streefden naar gelijkheid en voor meer rechten. Niet alleen zou bij mannen de staart afgehakt moeten worden, ook de apinnen zouden hier recht op moeten hebben.

De schrijver bekritiseert de ratio wel in zijn boek. In hoofdstuk 1 gaan de dierbaren van de hoofdpersoon dood doordat hij te lang nadenkt. De schrijver bekritiseert hiermee dus de mens, de mens kan ook fouten maken in zijn denken. Maar juist dit opnieuw zelf nadenken maakt 'Een reis door het Aapenland' representatief voor de Verlichting.

Kortom, 'Een reis door het Aapenland' is representatief voor de Verlichting omdat het een imaginair reisverhaal is, het rationeel denken een grote rol speelt en belangrijke elementen uit de Franse Revolutie een rol spelen.

bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Reize_door_het_Aapenland
https://nl.wikipedia.org/wiki/Verlichting_(stroming)
https://nl.wikipedia.org/wiki/Franse_Revolutie
http://www.scholieren.com/boekverslag/52627