Proloog:
De mensen weten te veel van de oorsprong van de mens, dat was niet de bedoeling van god. Het licht moet komen, en dit moet gebeuren door voor de Tweede Wereldoorlog Eva Weiß en Wolfgang Delius samen te brengen. Na een paar generaties komt hier het eeuwige licht uit voort.
Deel 1:
Onno is dronken op een familiefeest. Zijn familie is gereformeerd en vindt hem een stomme socialist. Hij besluit nadat zijn vader hem beledigd naar huis te gaan, maar hij moet liften omdat hij geen auto heeft. Ondertussen heeft Max seks gehad met een waarzegster na een studentenfeest in Leiden, die hem vertelt dat de toekomst slecht zal zijn. Wanneer hij naar huis rijdt pikt hij Onno op. Ze hebben meteen een klik. Hierna zijn zij onafscheidelijk tot Max een relatie krijgt met Ada.
Tegelijkertijd besluit Onno de politiek in te gaan omdat zijn vertaling niet lukt waardoor hij ook minder tijd heeft voor Max. Ondertussen besluit Max onderzoek te doen naar zijn ouders, zijn vader was namelijk een misdadiger uit de Tweede Wereldoorlog en zijn moeder een Joodse die door zijn vader zelf verraden is. Dit vertelt hij niet aan Ada maar wel aan Onno. Onno komt Max ophalen om dit onderzoek te verrichten terwijl Ada en Max seks hebben. Max stopt halverwege om te gaan, Ada weet niet hoe belangrijk dit is en maakt het daarom uit. Hierna gaat Max opzoek naar de geschiedenis van zijn ouders door naar alle haardpunten uit de Tweede Wereldoorlog te reizen in Polen. Ondertussen krijgen Ada en Onno een relatie. Wanneer Max terug komt is hij depressief.
Ada krijgt een aanbod om in Cuba een concert te geven. Max en Onno besluiten mee te gaan. In Cuba mag Ada gratis in een hotel verblijven. Max en Onno ook, wanneer ze doen alsof ze voor het communistische culturele congres komen. Op het congres komt Onno een ex-mede student Bart Bork tegen. Later is het concert van Ada, het blijkt een groot succes te zijn. De volgende dag besluiten Max en Ada naar het strand te gaan, Onno wilt niet mee hij zegt dat hij naar de kerk wilt. Die dag gaat Onno vreemd en die avond hebben Max en Ada seks in de zee.
1e intermezzo:
De twee engelen praten weer met elkaar. Ze bespreken dat mensen wel een eigen wil hebben maar wel gestuurd kunnen worden door engelen en god. De vriendschap tussen Onno en Max is essentieel voor het lot van het licht. Ook Onno's relatie is essentieel voor de ontwikkeling van Max' en Ada's kind.
Deel 2:
Ada en Max voelen zich schuldig tegenover Onno. Het blijkt later dat Ada zwanger is, Max wilt dat zij abortus pleegt maar Ada niet omdat zij niet weet of het van Max of Onno is, ze besluit het als Onno's kind op te voeden. Het nieuws vertelt ze op Onno's verjaardag - Onno is erg enthousiast over het feit dat hij een kind krijgt. Door Onno's protestantse achtergrond besluiten ze meteen te trouwen zodat hij niet verbannen wordt uit zijn familie. Deze trouwerij vindt plaats op Max' verjaardag, wat hij vreselijk vindt.
Hierna gaan Max, Ada en Onno als uitstapje naar Westerbork, waar tegenwoordig geen kamp meer is maar een observatorium. Het stormt buiten. In de avond worden zij gebeld met het nieuws dat Ada's vader een hartaanval heeft gehad en dat hij met spoed naar het ziekenhuis moest. Ze besluiten terug naar Leiden te gaan, het stormt zo erg dat er een boom omwaait en op de auto valt. Onno en Max zijn ongedeerd maar Ada valt in een coma, haar baby is ook ongedeerd.
Die avond gaat Onno mee met Ada naar het ziekenhuis en Max gaat door naar Leiden. De vader van Ada is ondertussen dood, Sophia (Ada's moeder) is geschokt over Ada. Max mag bij haar slapen door de storm. Die avond kruipt hij bij Max in bed omdat zij verdrietig is en zij hebben seks. Een paar dagen later is de crematie, Ada ligt nog steeds in coma, een aantal dagen later zien Sophia en Max elkaar weer - ze hebben weer seks. Hierna krijgen zij een intieme maar onuitgesproken relatie.
De e.e.g. van Ada gaat hierna sterk achteruit, de kans is groot dat ze nooit meer bij komt. De familieleden van Onno maken plannen om het kind te adopteren - Onno kan nooit een kind zelf opvoeden en heeft het immers te druk met de politiek. Max vindt eindelijk een oplossing voor zijn probleem (dat het niet duidelijk is van wie het kind eigenlijk is), hij besluit samen met Sophia het kind op te voeden tot het gaat studeren. Onno is meteen overtuigd en is blij met de oplossing. De avond dat Max besloot om dit te doen was hij zijn pleegmoeder gaan bezoeken voor het eerst in 20 jaar, hier kreeg hij een oude foto van zijn ouders. Twee maanden later wordt het kind geboren, hij heet Quinten (ik noem hem vanaf nu QQ - van Quinten Quist). Tot Max' grote geluk lijkt QQ alleen op Ada.
2e intermezzo:
Het eeuwige licht is eindelijk geboren (QQ), de weg naar zijn geboorte was een beetje naar maar het was nodig om het doel te bereiken, alle nare gebeurtenissen waren immers gepland. Ada moest ook geofferd worden zodat het kind terug zou keren bij Max. Verder maken de engelen zich zorgen, want de mens weet zoveel dat zij binnenkort misschien het geheim van leven scheppen ontrafelen. En daarnaast concurreert de duivel god weg met de technologie.
Deel 3:
Max, Sophia en QQ verhuizen naar Drenthe omdat Max om het gezin te onderhouden de baan bij het observatorium in Westerbork heeft aangenomen. Via zijn werk krijgt hij een tip om een appartement te huren in een kasteel. Pas wanneer zij echt in het kasteel zijn ingetrokken realiseert Max zich dat hij moet werken op de plek dat vermoedelijk het begin van het einde van zijn moeders leven was. Maar als hij er verder over nadenkt is het toch een soort monument: met een telescoop kijk je sterren, en de joden droegen sterren op hun kleding - dus tijdens zijn werk herdenkt hij op die manier alle gesneuvelde joden. Verder is QQ een uitzonderlijk kind: na de eerste keer van zijn geboorte heeft hij nooit gehuild, maar hij heeft ook nooit gelachen.
Ondertussen krijgt Onno alles op zijn werk toegereikt, hij komt in de gemeenteraad hoewel hij wel sceptisch is over bureaucratie. Bij de eerste maanlanding krijgt hij weer een relatie met zijn voorgaande vriendin Helga omdat hij eenzaam is.
Ondertussen is QQ 3 jaar oud, maar hij praat nog steeds niet tot groot ongenoegen van Onno. Pas nadat Onno en QQ Ada voor het eerst samen bezoeken en zij vervolgens een wandeling maken spreekt hij zijn eerste woord en dat is het woord obelisk (geleerd van Themaat). Hierna blijkt het dat QQ goed kan spreken, beter dan zijn leeftijdsgenoten, maar dat hij er gewoon geen zin in had. QQ heeft namelijk veel interesse in de dingen waar zijn buren zich mee bezighouden. Themaat is kunsthistoricus en heeft allemaal etsen van klassisistische gebouwen in zijn huis houden waar QQ door geïntrigeerd is. Keller is een buurman die oude sloten repareert en als QQ er bij is hardop vertelt wat hij allemaal precies doet. Omdat QQ zo anders is dan andere kinderen heeft hij geen vrienden op de peuterspeelzaal en school. Hij heeft geen mensen nodig, het enige persoon waar hij echt van houdt en tegenop kijkt is Onno.
Ondertussen wordt Onno steeds sceptischer over de politiek. Hij ziet in dat het allemaal een neppe façade is en dat niemand werkelijk echt machtig is. Het spreken is de enige macht.
Wanneer QQ 7 is sterft zijn grootvader, Onno is vanaf dit moment de grootste gezagsdrager in de familie en zijn politieke carrière is daarom erg belangrijk. Op de begrafenis van zijn opa vraagt QQ aan zijn vader of ze Ada kunnen bezoeken - hij realiseert zich nu pas dat zij nooit meer wakker zal worden. Daarmee realiseert hij zich ook dat Ada er niet is maar tegelijk wel is. Die nacht heeft QQ een droom/nachtmerrie over een groot klassisistisch gebouw, waarbij hij het gevoel krijgt alsof dat het centrum van de wereld is. Op deze avond betrapt hij Max en Sophia en sindsdien valt hun relatie uiteen. Max vindt al snel een nieuwe vriendin, Tsjallingtsje. QQ nachtmerrie keert steeds terug, hij noemt het gebouw de burcht.
Ondertussen is het kabinet gevallen, Onno's partij lijkt de grootste te zijn maar ze worden toch niet verkozen. Hij krijgt ontslag maar dit is voor korte duur. Vanaf nu gaat hij in de oppositie wat veel beter bij hem past: hij is geen macht drager maar een afbreker.
QQ raakt hoe ouder hij wordt steeds meer vervreemd van zijn leeftijdsgenoten. Hoewel hij super intelligent is, gaat het slecht bij hem op school want hij besteed alleen tijd aan dingen waar hij zich in interesseert. En die dingen zijn het zoeken naar een gebouw dat zo veel mogelijk op de burcht uit zijn droom lijkt met Themaat (terwijl Themaat niet weet wat QQ zoekt). Samen met Themaat gaat hij alle belangrijke barokke en renaissance gebouwen af, die komen het meest in de buurt van wat hij in zijn hoofd heeft.
Op een dag bedenkt QQ samen met Onno en Max dat je met een telescoop op een verre ster de geschiedenis van de aarde kunt zien - ze noemen het de historioscoop. Hier blijven ze lang over praten, QQ is blij dat hij serieus wordt genomen. Pas deze dag ontdekt QQ dat zijn vader het Etruskisch heeft ontcijferd en een talenwonder is in plaats van een politicus.
Kort hierna wordt Onno gevraagd bij de kabinetsformatie of hij minister van defensie wilt worden. Echter met de tip van Bart Bork ontdekken zij dat hij in Cuba aan het culturele congres mee heeft gedaan en trekt hij zich gedwongen terug uit de politiek zodat het schandaal de media niet bereikt. Hij besluit zich weer bezig te houden met de Diskos van Phaistos (een onbekende taal ontrafelen), maar wanneer hij bericht krijgt dat Helga dood is gestoken besluit hij voor goed te verdwijnen.
QQ, Sophia en Max krijgen Onno's afscheidsbrief. De huisbaas sterft van het kasteel en QQ erft 40.000 gulden van de man. Ada blijkt baarmoederkanker te hebben opgelopen en Sophia en Max bespreken of zij euthanasie moeten plegen. Het leven in het kasteel gaat achteruit door steeds wisselende huisbazen en QQ's lievelings buren verhuizen of worden erg oud. Max is ondertussen ook een alcoholist geworden en Sophia heeft suikerziekte. Daarnaast gaat het slecht op Max' werk omdat hij een schandelijke fout heeft gemaakt bij een groot en duur experiment.
Na de onthulling van het mislukte experiment vraagt Tsjallingstje of Max kinderen met haar wil, hij stemt toe. Zij gaat TV kijken en slapen terwijl Max in haar schuur nog over de metingen van zijn experiment gaat nadenken (terwijl hij veel wijn drinkt). Tijdens het filosoferen komt Max tot de conclusie dat de metingen niet mislukt zijn, maar dat hij de hemel heeft ontdekt. Hij besluit naar bed te gaan, maar in de tuin wordt hij getroffen door een meteoriet ten grootte van een vuist en is op slag dood.
Na de begrafenis van Max realiseert QQ dat er weinig mensen over zijn in het kasteel waar hij om geeft. Daarnaast heeft hij geen interesse in school. Hierdoor besluit hij om op zoek te gaan naar Onno. Sophia schrikt er van maar weet dat zij hem niet tegen kan houden. QQ benadert Onno's advocaat in de hoop dat hij aanwijzingen kan krijgen van de locatie van zijn vader maar weet niks los te schudden. Daarom besluit hij om naar Italië te gaan om de burcht uit zijn dromen te zoeken en gaandeweg zijn vader op die reis te vinden.
3e intermezzo:
De engelen hebben Max met een meteoriet inslag vermoord omdat hij de hemel op wetenschappelijke wijze had ontdekt - en het is niet de bedoeling dat de mensheid zoveel weet. Ook Onno's verdwijning is veroorzaakt door diezelfde engel. Het was namelijk de bedoeling dat QQ Nederland zou verlaten.
Deel 4:
De 4 jaar dat Onno weg is heeft hij alleen gewerkt aan het schrijven van een brief naar zijn vader, hij heeft zich geïsoleerd van de mensheid maar is vrienden geworden met een raaf die hij Edgar heeft genoemd. De brief naar zijn vader gaat over de betekenis van macht - waarin Onno uiteenzet dat macht ten grondslag iets fysieks is.
De eerste stad die QQ bezoekt is Venetië. Hier vindt hij plaatsen die hem doen denken aan de burcht maar niks wat het precies is. Wanneer een vrouw van 40 tijdens een toeristen uitstapje naar belangrijke bezienswaardigheden verliefd op hem wordt (en de liefde aan hem verklaart) realiseer QQ dat hij niks van seksuele toenadering wilt hebben. Wanneer hij merkt dat deze vrouw hem de rest van de dag stalkt besluit hij Venetië te verlaten. Hij vertrekt naar Florence, in Florence kan hij geen hotel vinden en gaat in een hostel slapen. Wanneer hij weet naar gebouwen en bezienswaardigheden kijkt (die niet op de burcht lijken) komt hij een van zijn kamergenoten van het hostel tegen die hem seksueel intimideert. Hij vlucht weg naar het hostel, 's avonds wanneer hij slaapt wordt hij wakker omdat een man hem seksueel aanrandt. QQ slaat de man in zijn gezicht en besluit naar Rome te gaan.
De volgende dag gaat Onno met Edgar naar Rome, om dichtbij het pantheon, mensen te kijken (hij heeft een theorie dat 1 op de 13 mensen door en door slecht is - en dat dat te zien is). Wanneer hij hiermee bezig is ziet hij QQ voor het pantheon staan. Het perspectief wisselt naar QQ die in het pantheon staat en zich realiseert dat het in feiten een oog is en dat je van binnen met het oog naar de hemel kijkt. Wanneer hij weer naar beneden kijkt ziet hij dat een vieze oude man hem zit te bekijken. De raaf op de schouder van de man vliegt door het gat - wanneer QQ beter kijkt ziet hij dat de man Onno is. Ze omhelzen elkaar.
Onno vertelt hierna over zijn hersenbloeding die hij heeft gehad nadat hij ontdekte dat hij het Etruskisch verkeerd heeft vertaald. Hij vraagt over Ada en Max en ontdekt dat Max dood is. Snel merken ze dat QQ niet van plan is om terug te gaan naar Nederland en besluiten ze dat QQ bij Onno gaat wonen.
De komende dagen houden zij een stedentrip door Rome waar QQ stiekem verder gaat met zijn zoektocht naar de burcht. Alles lijkt er wel op maar niks is precies wat hij zoekt. Onno en QQ groeien dicht naar elkaar, Onno wordt steeds vrolijker en QQ is blij dat hij eindelijk bij zijn vader woont waar hij altijd zo tegenop keek.
Na verloop van tijd komen zij bij de Sancta Sanctorum - dit gebouw lijkt sprekend op de burcht. Samen met Onno's kennis ontrafelen QQ en Onno dat Sancta Sanctorum Heilige der Heiligen betekent wat geen christelijk begrip is maar een Joods begrip - het verwijst naar de (verloren) Ark waar de 10 geboden van Mozes in werden bewaard. QQ vraagt Onno of hij onderzoek wilt doen of het mogelijk is dat de Ark misschien in de Sancta Sanctorum ligt - want als de burcht (of Sancta Sanctorum) het centrum van de aarde is, is het logisch als de 10 geboden op deze plek bewaard worden. Onno vindt het onzin maar doet dit voor zijn zoon, hier wordt hij steeds blijer van en de zin van het leven komt bij hem terug - mensen ontdekken zelfs wie hij is. Wanneer QQ uit Onno's onderzoek opmaakt dat de Ark echt in de Sancta Sanctorum ligt besluiten zij in te breken in het gebouw. De avond dat zij het doen vinden zij daadwerkelijk 2 stenen tabletten (de 10 geboden?). Uit haast vergeet Onno zijn wandelstok - en de christenen denken dat er een wonder is gebeurt en dat Onno's wandelstok Mozes' staf is. Onno en QQ zijn gevlucht naar Tel Aviv (om de tabletten naar de plek van oorsprong te brengen).
In Tel Aviv ziet QQ de raaf Edgar in zijn raamkozijn. Hij besluit de raaf te volgen met de stenen tabletten en komt terecht in de burcht van zijn droom. Hij passeert de poort en stapt op een paard dat daar staat en gaat met het paard en de raaf naar een gouden poort. Hij komt terecht in het kettingkapel - het midden van de wereld - de stenen worden zwaar en vallen uit zijn handen (en breken). Uit de stenen vliegen de letters weg als vlinders, terwijl QQ ze probeert te vangen verschijnen er allemaal vrouwen gekleed in het wit die op Ada lijken. Hierna is QQ's taak volbracht en komt hij terecht in de hemel.
Ondertussen heeft Onno een vrouw gezien op straat die sprekend op de foto van de moeder van Max lijkt, alleen heeft zij dezelfde ogen als QQ. Hier ontdekt Onno dat Max eigenlijk de vader van QQ is maar besluit dit te verzwijgen - hij is immers van QQ gaan houden als zijn eigen zoon en wilt dit niet kwijt. Wanneer hij in het hotel komt belt hij Sophia op, die vertelt dat Ada net is gecremeerd. Wanneer hij de deur van QQ's kamer opent ziet hij dat de stenen tabletten weg zijn en niks meer van QQ over is behalve een hoopje kleding. Onno krijgt weer een beroerte. De engelen bespreken dat god zich heeft teruggetrokken en de redding van de mensheid heeft opgegeven. De lot van de mensheid ligt vanaf dit moment in de handen van de duivel.
Eigen mening
Toen ik de ontdekking van de hemel voor het eerst zag, dacht ik: no way dat ik dat boek ooit zal gaan lezen. Het leek me namelijk een saai, taai, ingewikkeld, langdradig boek. Omdat ik toch wat pittigere boeken op mijn lijst wilde en ik van meerdere klasgenootjes hoorde dat het boek best te doen was, besloot ik het toch te gaan lezen. Ik vind dit een van de leukste boeken op mijn lijst omdat het totaal is wat ik niet verwachtte. Het taalgebruik is niet te moeilijk en er zit gewoon een doorlopend verhaal in zonder te veel uitwijkingen. Wat ik vooral heel indrukwekkend vind, is hoe Harry Mulisch al zijn kennis heeft weten te bundelen tot een kloppend verhaal. Elk detail klopt en heeft me aan het denken gezet. Onderwerpen, zoals WO II, worden vanuit andere perspectieven bekeken.
Ik ben heel blij dat ik dit boek pas in klas 6 gelezen heb. In het boek zit namelijk veel kennis over geloof, geschiedenis en aardrijkskunde. Doordat ik op school zoveel heb geleerd over deze onderwerpen was het voor mij makkelijker om alles te begrijpen en daardoor ook veel leuker om te lezen.
